Eigen regie in de zorg: meeblazen in een jazzorkest
Wat zijn de voor- én nadelen van de toenemende eigen regie in de zorg? Circa zestig mensen waren donderdagavond 31 oktober bij elkaar in het Rotterdamse debatcentrum Arminius om hierover met elkaar van gedachten te wisselen. In de zaal een gemêleerd gezelschap van zorgverleners, patiënten, mantelzorgers en professionals uit de wereld van het toezicht.
Opening
Babs van den Bergh, auteur van ‘Wat kan mij gebeuren?” opende de avond. Zij is de weduwe van de aan kanker overleden filosoof René Gude. Allebei pakten ze de regie waar dat kon, maar terugkijkend concludeert ze dat “de laatste jaren met René toch ook vooral een wanhopige póging tot regie is geweest.” “Moet er”, zo vervolgde ze, “voor regie niet ook een script zijn? Nou, dat was er dus niet! Het was meer een kwestie van meeblazen in een jazzcombo waarin iedereen improviseerde.”
Realistische verwachtingen
Lector John Verhoef van het lectoraat Eigen Regie aan de Hogeschool Leiden, vertelde over wat eigen regie, lees zelfmanagement, kan bijdragen om de zorg ook in de toekomst beheersbaar te houden. Als patiënt moet jij je met heel veel bezighouden: het ziek-zijn zelf met de bijbehorende angsten en onzekerheden; je behandelingen en medicijnen; je leefstijl en voeding; je sociale omgeving én de contacten met dokters. Zijn conclusie: “Je moet een topmanager zijn.” Dat is lang niet iedereen. “Wees daarom realistisch in wat je kunt verwachten van mensen!”
Waar mogelijk sámen beslissen
Tijdens de bijeenkomst namen ook drie experts plaats op het podium om met elkaar en de zaal te spreken: Ronnie van Diemen (Inspecteur-Generaal Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd), Fenna Heyning (directeur Vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen en Titia Lekkerkerk (manager bij de Patiënten federatie Nederland). Er volgde een boeiende uitwisseling. Over de (on)wenselijkheid om als patiënt actief beheer te hebben over je patiëntgegevens. En over de bemoeienis van patiënten met technische vernieuwingen. Ook het belang om zoveel mogelijk sámen te beslissen over behandelingen komt voorbij. En tot slot het feit dat eigen regie nooit een verplichting mag zijn.
Online persoonlijk dossier
Het publiek mengde zich meermaals in het gesprek. Een langgekoesterde wens van nagenoeg alle aanwezigen bleek een zogeheten ‘persoonlijke gezondheidsomgeving’. Een online dossier waarin alle digitale informatie over jou als patiënt bij elkaar staat. In begrijpelijke taal en waar je als patiënt ook zaken in kunt optekenen. Maar dit heeft vanwege de privacy zoveel voeten in de aarde dat het er ook na twintig jaar discussie nog steeds niet is.
Patiënt is bovenal mens
Vanuit de zaal kwam de verzuchting dat je als patiënt simpelweg gehoord en gekend wil worden. Dat er tijd voor je is, in een taal gesproken en geschreven wordt die je kunt verstaan. En dat er niet óver maar mét je besloten wordt. Ronnie van Diemen: “Ja, je bent een méns met een ziekte. De specialistisch verpleegkundigen hebben ook juist daarom een belangrijke rol gekregen in het voeren van gesprekken. Dat is echt een aanwinst in de zorgverlening bij specifieke ziektes.” Samen beslissen vraagt ook wat van dokters, vult Fenna Heyning aan: “Zij moeten zichzelf niet opstellen als de alwetende baas. Maar ook niet doorslaan naar de andere kant: alle opties opsommen en de keuze vervolgens helemaal aan de patiënt overlaten.”
Toezicht vernieuwt mee
Als toezichthouder moet je gelijk optrekken en meegaan in die vernieuwing, aldus Van Diemen. “Het leidt tot andere vormen van toezicht. De grootste thema’s oppakken zoals die eigen verantwoordelijkheid van de patiënt. Minder lijsten afvinken, meer kijken hoe de patiënt en zorgverlener het nu samen doen.” Theatermaakster Laura van Dolron sloot de avond af met een persoonlijke terugblik op de avond. Ze refereerde aan haar moeder die “al rokend en chocola-en-plakken-kaas-etend haar eigen ongezondheid met verve managet.” Zij benadrukte het belang van verbinding en vertrouwen hebben in elkaar. “Je hebt misschien geen regie over de situatie, maar wel over jezelf."
Vervolg
Deze publieksbijeenkomst was onderdeel van een serie debatten met als hoofdthema “Hoe (on)veilig is Nederland.” De eerstkomende avonden zijn op 14 en 28 november, ook weer in Arminius. Thema’s zijn dan de digitale veiligheid van slimme apparaten in huis en voedselveiligheid. Iedereen is hierbij van harte welkom. De uitkomsten van deze debatreeks worden meegenomen in de innovatie van het toezicht.
Ook online zoeken de Inspecties de dialoog. Op www.innovatietoezicht.nl bijvoorbeeld, hét platform over innovatie van toezicht waar mensen verder met elkaar in dialoog gaan.