Werkbijeenkomst en presentatie bundel 'Toekomst van toezicht'

Hoe houden we goed toezicht in het sociale domein na alle decentralisaties? En welke lessen trekken we daaruit voor de toekomst van het toezicht in het algemeen? Deze vragen stonden centraal tijdens de werkbijeenkomst op 14 april, georganiseerd door de Inspectieraad, gemeente Rotterdam en Samenwerkend Toezicht Jeugd / Toezicht Sociaal Domein. Daar presenteerde de Inspectieraad de nieuwe publicatie ‘Toekomst van toezicht, een verkenning van wat nodig is’. Hiermee stimuleren de samenwerkende rijksinspecties de dialoog en visievorming over het thema. 

Opgave voor gemeenten en rijksinspecties

De decentralisaties in het sociaal domein hebben ingrijpende gevolgen voor gemeenten. Zij moeten een samenhangend en integraal beleid voeren voor zorg en ondersteuning aan jeugd en kwetsbare groepen. Ook het toezicht staat daarmee voor nieuwe opgaven. Dat geldt zowel voor rijksinspecties als voor gemeenten. 

Praktijkervaringen uit Rotterdam

De Inspectieraad, gemeente Rotterdam en  Samenwerkend Toezicht Jeugd / Toezicht Sociaal Domein organiseerden op 14 april een bijeenkomst in Lokaal Cultuur Centrum ’t Klooster. De Rotterdamse Jeugd- en Zorgconsul, Ineke Bakker, vertelde over de praktijkervaringen die de gemeente sinds 2015 heeft opgedaan. “Door zogenaamde ‘leeronderzoeken’ uit te voeren willen we van fouten leren. Niet door met een vingertje te wijzen, maar op een open manier. Zodat we de handelingsverlegenheid die ons soms parten speelt kunnen slechten.”

Werkbijeenkomst Toekomst van Toezicht - 4

Rijkstoezicht nu en in de toekomst

De inspecties Jeugdzorg, Gezondheidszorg, Onderwijs, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Veiligheid en Justitie werken intensief samen om het toezicht op zorg en ondersteuning aan jeugd en kwetsbare burgers op lokaal en landelijk niveau onderling af te stemmen. Esther Deursen, programmadirecteur van Samenwerkend Toezicht Jeugd / Toezicht Sociaal Domein: “De herindeling van verantwoordelijkheden sinds de decentralisaties is helder, maar levert in de praktijk soms spanningen op. We moeten elkaar nog veel beter leren kennen; nu moeten we soms letterlijk het juiste telefoonnummer nog opzoeken. Toch is nauwe samenwerking essentieel: een analyse van een casus die je sámen maakt is altijd beter.”

De toekomst van toezicht verkend

Tijdens de bijeenkomst blikten zowel gemeenten als rijksinspecties vooruit op toekomstige uitdagingen. Naast de ervaringen in het sociaal domein vormde de presentatie van de publicatie ‘Toekomst van toezicht. Een verkenning van wat nodig is’ leidraad voor de discussie. Co-auteur Jan Schinkelshoek besprak drie uitdagingen voor de toekomst die in de bundel centraal staan: onafhankelijkheid, zichtbaarheid en professionalisering. “Het is niet meer voldoende om gewoon goed werk te leveren. We moeten ook zichtbaar maken wat goed toezicht oplevert. Ook professionalisering is essentieel: het klassieke model van toezicht werkt niet meer. De noodzakelijke vernieuwing zit niet alleen in technische innovaties, maar ook in een betere en intensievere samenwerking.”

Dialoog over de toekomst van toezicht

“Er is een breed gedragen gevoel dat afwachten niet meer kan. We moeten dan ook gezamenlijk de discussie blijven voeren over wat er beter kan, zeker binnen het complexe sociaal domein”, zei Inspectieraad-voorzitter Jan van den Bos bij de afsluiting van de werkbijeenkomst. Met de publicatie ‘Toekomst van toezicht. Een verkenning van wat nodig is’, die voortkomt uit de Toezichtagenda 2015-2018, stimuleert de Inspectieraad de komende periode de dialoog en visievorming over goed toezicht in de toekomst. In de bundel geven vertegenwoordigers van politiek, beleid, werkveld, toezicht en wetenschap hun kijk op wat er komende jaren moet gebeuren in het toezicht.