Onderzoeker Manja Bomhoff over ‘Inspecteurs over hun vak’
De ‘stam’ van inspecteurs in beeld brengen, dat had Bureau Inspectieraad voor ogen. Hoe ziet hun vak eruit en wat houdt hen bezig? Wat vinden zij een goede inspecteur en zijn ze dat zelf al? De gepromoveerde antropoloog Manja Bomhoff, oprichter van het Inzichtenlab ging als een ‘hokjesman’, zoals het gelijknamige televisieprogramma, op onderzoek uit. Resultaat is de publicatie ‘Inspecteurs over hun vak’.
Inspecteurs onder de loep
Doel van het onderzoek was om meer inzicht te krijgen in wat inspecteurs bezighoudt en hoe zij hun vak zien. Dit inzicht kan professionals die beleidsmatig en strategisch nadenken over toezicht helpen aansluiting te houden met de werkvloer. Manja Bomhoff: “De behoefte van Bureau Inspectieraad was om de inspecteurs beter te leren kennen. Nou, zijn dat er natuurlijk best veel. We hebben daarom eerst goed besproken wat we écht wilden weten. Dat de inspecteurs hier zelf een rol in mochten spelen, werd al snel duidelijk. Binnen het thema professionalisering kwamen zij met een onderwerpen waarover ze wilden praten. Eén van die thema’s was de relatie tot de burger. Alle inspecties zijn ermee bezig, maar ieder op een andere manier. Waar de één nadenkt over hoe ze complexe onderwerpen nog beter kunnen uitleggen en de burger kunnen betrekken bij het toezicht, is de ander bezig met hoe ze überhaupt de burger kunnen bereiken.”
Inzicht in complexe taken
De publicatie is volgens de onderzoeker niet alleen interessant voor zij die beleidsmatig en strategisch nadenken over toezicht. Bomhoff: “De inspecteurs die ik heb geïnterviewd zijn erg betrokken bij hun werk. Ze willen allemaal dat de sector waarop zij toezicht houden optimaal werkt. Er bestaat nog weleens onbegrip of onvrede over inspecteurs, maar wat niet altijd gezien wordt, zijn de afwegingen die zij maken. Ze hebben een complexe taak en moeten die uitvoeren met instrumenten die de wet hen biedt. De publicatie is daarom ook erg geschikt om te lezen voor bijvoorbeeld burgers en ondertoezichtstaanden. Je ziet de andere kant van de zaak.”
Meer begrip voor de inspecteur
In totaal zijn 11 inspecteurs van 5 inspecties geïnterviewd. Bomhoff: “Het spannendste van het project was het opstellen van de 4 portretschetsen. Ik wilde dat het anoniem bleef, maar wel dat je je kunt identificeren met de persoon. Dat het menselijk blijft, zonder namen te noemen. Inspecteurs krijgen niet vaak de kans om publiekelijk over hun vak te spreken. Veel informatie ligt gevoelig. Deze portretten vormen daardoor een bijzonder kijkje achter de schermen. Eén van de inspecteurs vertelde bijvoorbeeld hoe verschillend multinationals en hobbyisten soms op een inspectie reageren. Een interessant verhaal, maar als het letterlijk op papier staat dan gaat daar de aandacht naar uit. Naar die specifieke inhoud. Terwijl het in dit onderzoek juist gaat over hoe de inspecteur met de context omgaat. In dit geval het dilemma rond machtsverschillen en verschillende belangen. Dat vind ik veel interessanter. De portretschetsen zijn overigens niet bedoeld om de inspecteurs te generaliseren, om er types van te maken. Het toont de bewegingsruimte die ze hebben, waarmee er volgens mij meer begrip kan ontstaan voor het vak van de inspecteur.”
Inzichten in de praktijk
De inzichten, vergaard tijdens dit onderzoek, worden onder meer gebruikt door de Academie van Toezicht bij het ontwikkelen van nieuwe leertrajecten gericht op sectoroverstijgende thema’s en competenties. Dankzij de input van de inspecteurs is bijvoorbeeld het aanscherpen van het leertraject Startende Inspecteur mogelijk. Ook wordt in de Toezichtagenda gesproken over professionalisering. Het is aan de Inspectieraad om over het vak inspecteur te blijven nadenken. De publicatie ‘Inspecteurs over hun vak’ levert hier een goede bijdrage aan.