In oktober 2023 liepen 82 professionals van rijksinspecties en markttoezichthouders stage bij elkaar. Alle rijksinspecties deden mee aan dit programma StageWissel. Dat deden ze om meer inzicht te krijgen in elkaars manier van werken. Een lange stage? Nee, effectief loop je tijdens het programma één dag stage bij elkaar. Graag nemen we je mee hoe zo’n stage precies werkt en welke inzichten de deelnemers hebben opgedaan.
Senior adviseur van Bureau Inspectieraad Sanne Slegtenhorst speelde al langer met het idee om de afstand tussen de medewerkers van de verschillende inspecties te verkleinen: ‘Ik was er gelijk van overtuigd dat een korte stage je inzicht geeft in de werkwijze van jouw collega’s. Bovendien bouw je een mooi netwerk op en is het ook gewoon goed om zo nu en dan eens je licht bij een collega van een andere inspectie op te steken.’ In oktober 2023 was het zover.
Hoe worden thema’s als hybride werken, finance, HRM en krapte op de arbeidsmarkt op mijn stageplek aangevlogen?
Plek zoeken, startbijeenkomst en op stage!
Alle rijksinspecties deden mee. Wanneer je je had aangemeld voor het programma had je dus genoeg te kiezen. Iedere deelnemer mocht vijf voorkeuren opgeven. Op 5 oktober 2023 was de aftrap. Even voor die meeting hadden deelnemers hun stageplek te horen gekregen. Tijdens een online startbijeenkomst maakten de deelnemers kennis met elkaar, deelden zij hun verwachtingen over de stage en kregen zij tips om de stage goed te laten verlopen. Alexandra de Vries, hoofd bedrijfsvoering van de Kansspelautoriteit ging op uitwisseling bij Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB) en had zich goed voorbereid: ’Ik ben heel benieuwd hoe thema’s als hybride werken, finance, HRM, krapte op de arbeidsmarkt en leren en ontwikkelen op mijn stageplek worden aangevlogen.’ De week erop was het zover: de stages konden beginnen!
Heel interessant voor mijn werk bij de IBTD, omdat de brigade contact heeft met bedrijven waaraan de Douane vergunningen verleent.
Stageplek en stagebuddy
Wanneer je meedoet aan InspectieWissel ga je op stage, maar je faciliteert zelf ook een stage voor een andere deelnemer. Zo leer je van je stage-ervaring, maar bezorg je iemand anders ook een uniek inkijkje in jouw organisatie.
Cor Sandburg, senior inspecteur bij Autoriteit Persoonsgegevens (AP) liep stage bij Autoriteit Financiële Markten (AFM): ‘Ik ben er erg hartelijk ontvangen. Ik sprak met mensen van verschillende afdelingen, bijvoorbeeld een afdeling die zich bezighoudt met handel in voorkennis op de beurs en marktmanipulatie.’
Hannie Wolters, senior onderzoeker van Inspectie belastingen, toeslagen en douane (IBTD) liep stage bij de Marechaussee. Haar eigen werk en die stageplek hadden een directe link met elkaar en dat maakte veel duidelijk: ‘Ik heb veel geleerd van het inspectiebezoek. Heel interessant voor mijn werk bij de IBTD, vooral omdat de brigade contact heeft met bedrijven waaraan de Douane vergunningen verleent. Zo leerde ik onder meer over de wijze waarop risico’s per bedrijf worden geïnventariseerd en gewogen.’
Ik leerde creatief te zijn in toezichtinterventies. Er is meer mogelijk dan wettelijk geregeld.
Bianca Jungen, data-analist van Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) ►► Inspectie van het Onderwijs (IvhO)
Inzet data en risicogestuurd toezicht
‘Ik was vooral benieuwd naar de wijze waarop data een rol speelt bij deze inspectie. Ik heb eerder al wel wat daarvan gezien en over gehoord, maar ik vind het juist leuk om van hun inspecteurs te horen hoe zij ernaar kijken,’ aldus Bianca Jungen, data-analist bij Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Zij liep stage bij Inspectie van het Onderwijs (IvhO) en had zichzelf een duidelijk doel gesteld.
Jeroen Boer, toezichthouder van Autoriteit Financiële Markten (AFM) ging er wat opener in. Hij ging stage lopen bij de Brigade Toezicht Beveiliging Burgerluchtvaart van de Koninklijke Marechaussee (Marechaussee): ‘Ik wilde vooral eens een blik werpen op een totaal ander werkveld, buiten de voor mij vertrouwde toezichtomgeving’. Helemaal zonder wensenlijstje reisde Jeroen niet af naar de Marechaussee: ‘Ik wilde ondertussen wel nagaan hoe risicogestuurd toezicht bij hen is ingericht.’
Op inspectie!
Hoe de stagedag wordt ingevuld, bepaal je zelf met jouw stageplek. Jeroen ging op inspectie met de Marechaussee: ‘Tijdens mijn stage deden we fysieke inspectie ter plaatse. Iets dat ik in mijn eigen dagelijks werk niet doe, ik voer namelijk geen fysieke inspecties uit. Ik ervaarde het nut van een inspectie ter plaatse, om bij willekeurige personen te controleren of het beeld overeenkomt met wat op papier staat omschreven.’
Op Bianca maakte het verhaal van een ondertoezichtstaande indruk. Tijdens haar stage hoorde ze hoe die partij een melding bij de IvhO had beleefd en wat dat teweegbrengt: ‘Erg zinvol om zo’n verhaal eens van de andere kant te horen.’
Welk inzicht deed je op tijdens je stage?
Heeft Bianca daadwerkelijk iets geleerd over de rol van data bij de IvhO? ‘Ja, absoluut. Ik weet nu hoe zij uitvragen doen, bijvoorbeeld onder studenten. Ze verzamelen veel data wat hen in de gelegenheid stelt om veel initiatieven met cijfers te onderbouwen. Hierbij werken ze vaak samen met een tussenpartij. Dit heeft mij aan het denken gezet wat onze mogelijkheden daarin zijn.’
En wat leerde Jeroen over risicogestuurd toezicht bij de Marechaussee? ‘Ik vond vooral hun kwantitatieve benadering van risicogestuurd toezicht interessant. Het kan goed dat ik hiervoor bij mijn werk ook een aanzet zal doen. Hierbij worden factoren gescoord om tot een risicoscore te komen en dit is breder toepasbaar, dus ook voor mijn eigen toezicht.’
Samen optrekken
Zien Jeroen en Bianca mogelijkheden tot een verdere samenwerking met hun stageplek of andere inspecties? Jeroen: ‘Ik zie zeker kansen voor een interne uitwisseling, dus om op eenzelfde manier een uitwisseling te doen tussen afdelingen. Dit idee kwam ter sprake tijdens de stagedag.’
Ook Bianca ziet mogelijkheden, zelfs heel concreet tussen haar eigen inspectie en haar stageplek: ‘Er is sprake van internationalisering van het hoger onderwijs. Dat werpt de vraag op: hoe hou je dan toezicht vanuit Europa? Dit speelt bij ons al bij medische technologie en farmaceutische producten. Dat is dus wellicht leerzaam voor de IvhO, net als de rol van cybersecurity en toezicht daarop. Dat is voor meerdere inspecties, denk ik, een belangrijk thema. Goed om daar gezamenlijk in op te trekken en van elkaar te leren!’
Tomas de Loo, adviseur bij Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB) ►► Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)
Nadine Sterk-Zeeman, inspecteur bij Inspectie van het Onderwijs (IvhO) ►► Inspectie Veiligheid Defensie (IVD)
Hoe doet een andere inspectie dat?
Tomas de Loo, adviseur bij Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB), liep stage bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA): ‘Ik wilde graag stage lopen bij de NVWA omdat ik onder meer benieuwd was naar de werking van de teams. Ook wilde ik meer inzicht krijgen in hoe de NVWA het toezicht invult.’
Nadine Sterk-Zeeman, inspecteur van Inspectie van het Onderwijs (IvhO), liep stage bij Inspectie Veiligheid Defensie (IVD): ‘Sociale veiligheid is zowel een thema bij mijn eigen inspectie als op mijn stageplek. Ik hoop handvatten mee te nemen voor mijn eigen toezichtspraktijk. Ik ben vooral nieuwsgierig naar hoe er onderzoek wordt gedaan, wat daar onder wordt verstaan en welke regelingen daarvoor toegepast kunnen worden.’
Unieke ervaring tijdens stage
Welke ervaring is Nadine en Tomas het meeste bijgebleven van hun stage? ‘De presentatie van de IVD op een bijeenkomst in Leeuwarden,’ reageert Nadine. ‘Ik vond het heel mooi om te zien dat de IVD hier kon laten zien wat zij doen, zoals systeemgericht onderzoek en thematisch onderzoek. Maar ook waarom het belangrijk is dat zij dit doen. Zo kan de inspectie in contact komen met het veld. Het is goed om je ook op deze manier te laten zien, in plaats van alleen als het niet goed is gegaan.’
Tomas: ‘Voor mij was dat het meelopen met een inspecteur. Dat maakte op mij indruk omdat dit een echt beeld geeft van de praktijk.’ Tomas viel nog wat anders op tijdens de inspecties: ‘Ja, vooral de korte, bondige en doeltreffende houding van de inspecteur.’
Voedselveiligheid en heldere communicatie
Hij vervolgt: ‘Tijdens mijn stage kreeg ik veel mee over de werkwijze van de NVWA, zoals hun informatiesystemen, operationele invulling van toezichtprocessen en houding ten opzichte van ondertoezichtgestelden.’ Zaken die hij wellicht kan gebruiken voor zijn eigen werk bij de TloKB. Maar hij kwam ook meer te weten over de focus van de NVWA: ‘Zij geven hoge prioriteit aan voedselveiligheid. Als iemand bij de NVWA klaagt over slechte voedselveiligheid bij een restaurant, dan wordt deze melding direct opgevolgd door een onaangekondigde inspectie bij dat restaurant.’
Wat leerde Nadine van haar stage? ‘Ik heb zeker antwoord gekregen op mijn vraag hoe er onderzoek wordt gedaan bij de IVD. De vormen van onderzoek en hoe die worden uitgevoerd, kwamen aan bod. Maar ook hoe er wordt bepaald welke thematische onderzoeken worden gedaan. Namelijk op basis van signalen, een soort omgevingsanalyse.’ Los van antwoord op haar vragen, viel Nadine nog iets anders op aan de aanpak van de IVD: ‘Ja, de mooie en duidelijke communicatie op de website. Heel goed om je als inspectie op momenten te presenteren aan de buitenwereld.’
Uitwisseling belangrijk
‘Ik zie zeker kansen voor samenwerking, bijvoorbeeld bij een thematisch onderzoek waarbij je kennis en ervaring kan uitwisselen,’ aldus Nadine. Ook Tomas reageert positief wanneer we hem naar samenwerking vragen: ‘Ik zie kansen om samen te werken bij het opleiden van inspecteurs. Verder denk ik dat het doen van zo’n stage altijd leerzaam is, die uitwisseling is belangrijk voor alle inspecties. De best practices en kwesties die je tijdens zo’n dag met inspecties tegenkomt, zijn immers interessant voor alle collega’s.’
Overlap. Deelnemers geven aan veel paralellen te zien tussen de inspecties, zowel qua werkzaamheden als cultuur. Beeld bijgesteld. De stage heeft bijgedragen aan een completer beeld van hun stageplek.
Albert van Eldik van Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), die stage liep bij de AP: ‘Aanvankelijk had ik een beperkt beeld van de werkzaamheden van de AP. Dat is bijgesteld.’ Systemen. Deelnemers ervaren tijdens hun stage dat er verschillen zijn in de mate van IT-ondersteuning bij de inspecties. Instrumenten, activiteiten en processen. Deelnemers geven aan door hun stage een beter beeld te hebben gekregen van de verschillende toezichtsactiviteiten en -instrumenten die je kunt inzetten.
Evert van Waegeningh van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa): ‘NEa kan een hoop leren van de wijze waarop AFM haar PDCA-cyclus heeft opgesteld. Ook de wijze waarop ze haar beelden met de buitenwacht deelt, is voor NEa een bron van inspiratie.’ Met je poten in de klei. Niet iedereen werkt ‘in het veld’. Dan is het goed om eens aan een fysieke inspectie mee te doen.
Jan Willem Middelesch, beleidsmedewerker en toezichthouder bij Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) liep stage bij de Nederlandse Arbeidsinspectie:
‘Ik leerde van de combinatie van een aangekondigd met een onaangekondigd bezoek, waarbij in het onaangekondigde bezoek wordt bepaald welke onderwerpen nader worden onderzocht. Die insteek vind ik heel interessant: relatief blanco naar een ondertoezichtgestelde toegaan en vervolgens kijken wat je daar aantreft.’
Annika Meijer, communicatieadviseur Commissariaat voor de Media, had haar stage bij Autoriteit Persoonsgegevens (AP):
‘Ik heb geleerd waar de AP zich op richt, namelijk de digitaliserende samenleving. En waar de grenzen van hun werk diffuus worden. Dit laatste is ook zeer herkenbaar in mijn eigen werk op een ander vlak.’
Femke Hemels, bestuurssecretaris bij Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) koos heel gericht voor een dag meelopen bij de AFM:
‘Een bestuursbureau zoals bij de AFM kan een manier zijn om bij SodM de taken te verdelen.’
Chris Bisschops, senior inspecteur Verkeersproducten/Drones bij Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ging op uitwisseling bij het Commissariaat voor de Media (CvdM):
‘Er is bij CvdM nog weinig communicatie met andere lidstaten om gezamenlijke zaken als Youtube en Tiktok aan te pakken aangezien veel media buiten Nederland is geproduceerd. Ik zie daar wel een mooie gezamenlijke taak. Wij hebben als ILT immers veel ervaring met EU-collega’s en het voorbereiden van gezamenlijke acties. Zo kunnen we in de toekomst mooi kennis delen.’
De stage van Debora Vente, senior toezichthouder bij AFM was bij Autoriteit Consument en Markt (ACM):
‘Ik heb vooral geleerd dat je als toezichthouder tegen vergelijkbare uitdagingen aanloopt. Ik kreeg ook de indruk dat we elkaar nog veel zouden kunnen versterken. Als voorbeeld: als je als organisatie over grote spelers onder je toezicht mogelijk al een bias hebt, dan kun je dat beter onderling organiseren.’
Robert Wisse, jurist bij Bureau Financiële Toetsing (BFT) keek mee bij het toezicht door de AFM:
‘Ik leerde creatief te zijn in toezichtinterventies. Er is meer mogelijk dan wettelijk geregeld. Ook informele toezichtinterventies zijn nuttig. Denk aan media, telefonisch contact en vragenlijsten.’
Valerie Stallen, senior HR-adviseur Kansspelautoriteit (KSA) ging een dag naar de ACM:
‘Ik mocht meekijken bij een arbeidsvoorwaardengesprek en was onder de indruk ervan hoe dit werd gevoerd. We gebruiken dezelfde cao, maar ik heb gezien dat je op verschillende manieren ermee kunt werken. In dit geval werd een arbeidsvoorwaardelijk aanbod behandeld als een offerte met een ultimatum. In deze arbeidsmarkt is dat het overwegen waard.’
Rijksinspecties
Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming
Inspectie belastingen, toeslagen en douane
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Inspectie Justitie en Veiligheid
Inspectie Leefomgeving en Transport
Inspectie van het Onderwijs
Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed
Nederlandse Arbeidsinspectie
Nederlandse Emissieautoriteit
Inspectie Veiligheid Defensie
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
Rijksinspectie Digitale Infrastructuur
Staatstoezicht op de Mijnen
• Bureau Inspectieraad
Markttoezichthouders
Autoriteit Consument & Markt
Autoriteit Financiële Markten
Autoriteit Persoonsgegevens
Bureau Financieel Toezicht
Commissariaat voor de Media
Kansspelautoriteit
Nederlandse Zorgautoriteit
Op 10 november kwamen de deelnemers samen en rondden Inspectiewissel af. Op de vraag of ze InspectieWissel aan hun collega’s zouden aanbevelen, zijn de deelnemers unaniem: Ja, doe vooral mee! Bianca Jungen, data-analist en adviseur team-coördinator bij de IGJ, liep stage bij Inspectie van het Onderwijs: ‘Ik heb het zeker al aanbevolen aan mijn collega's.’ Niet alleen zijn er aanbevelingen voor een eventuele volgende stageronde, ook onderling wordt er van alles afgesproken. Hannie Wolters van IBTD: ‘Zeker, dat heb ik al in gang gezet. Het is erg leerzaam voor jezelf en beide organisaties.’
Evert van Waegeningh, senior inspecteur van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) liep stage bij AFM: ‘We hebben direct besloten om op meerdere specifieke onderwerpen - over en weer - afspraken te maken. We bleken nog veel meer overlap te hebben en van elkaar te kunnen leren.’
InspectieWissel is een initiatief van Bureau Inspectieraad, met financiële steun van het A+O fonds Rijk, praktisch mogelijk gemaakt door het bureau Delenderwijs.
